Gebelik yaşı hamileliğin süresini belirlemek için kullanılan bir terimdir ve genellikle son adet tarihinin (SAT) ilk gününden itibaren hesaplanır. Bu bebeğin gelişimini izlemek ve gebelik takvimini oluşturmak için standart bir yöntemdir. Gebelik yaşı tamamlanmış hafta ve gün olarak ifade edilir ve çeşitli yöntemlerle hesaplanabilir:

• Son adet tarihi yöntemi
• Naegele kuralı
• Yardımlı üreme teknolojileri (IVF, tüp bebek, gibi) gebeliklerde embriyo transfer tarihine göre

Gebelik yaşını hesaplamada en doğru yöntemlerden biri ultrason muayenesidir. Özellikle ilk trimesterde yapılan ultrasonlar fetüsün büyüklüğünü ve gelişimini ölçerek gebelik yaşını yüksek doğrulukla belirler:

• İlk 14 haftada baş-popo uzunluğu (Crown-Rump Length-CRL)
• 14 hafta sonrası biparietal çap (BPD)

Her yöntem farklı hassasiyet seviyelerine sahiptir. Bu nedenle gebelik sürecinde farklı ölçümler bir arada değerlendirilerek gebelik yaşı netleştirilebilir.

Gebelik yaşı ve fetal yaş gebelik sürecini değerlendirmek için kullanılan iki farklı kavramdır. Gebelik yaşı son adet tarihinin ilk gününden itibaren hesaplanırken fetal yaş döllenme tarihine dayanır. Bu fark gebelik takibi ve fetüsün gelişim aşamalarının değerlendirilmesinde önemli rol oynar. Gebelik yaşı genelde fetal yaştan yaklaşık iki hafta daha uzundur:

• Gebelik yaşı hesaplaması için son adet tarihi baz alınır.
• Fetal yaş hesaplaması döllenme tarihini esas alır.
• Gebelik yaşı, fetal yaştan her zaman yaklaşık 2 hafta daha uzundur.
• Gebelik yaşı adet döngüsü varsayımlarına dayanır.
• Fetal yaş, kesin döllenme tarihinin bilinmesiyle doğru hesaplanabilir.

Bu iki kavram arasındaki farkların anlaşılması gebelik dönemindeki çeşitli uygulamaların zamanlamasını belirlemede kritik önem taşır. Özellikle gebelik yaşı tıbbi müdahalelerin planlanması ve gelişimsel taramalar için temel alınırken fetal yaş genelde döllenme odaklı yaklaşımlar için kullanılır. Gebelik yaşı ile fetal yaş arasındaki bu fark aynı zamanda fetüsün gelişiminde beklenen standartları doğru değerlendirmek için de gereklidir.

Tahmini doğum tarihi gebelik süresinin doğru bir şekilde takip edilmesi ve doğum hazırlıklarının planlanması için kritik bir bilgi sağlar. Bu tarih çeşitli yöntemlerle hesaplanabilir ve her yöntemin farklı avantajları ve sınırlamaları vardır.

Naegele Kuralı ile Hesaplama:

Kadının son adet tarihine (SAT) dayanır. Yöntem:

• 3 ay çıkarılır
• 7 gün eklenir

Örnek: SAT 8 Mayıs 2020 ise tahmini doğum tarihi 15 Şubat 2021 olur.

Ultrason ile Hesaplama:

Gebeliğin ilk trimesterinde yapılan ölçümler daha kesin sonuç verir:

• CRL (baş-popo uzunluğu)
• BPD (biparietal çap)
• HC (baş çevresi)
• AC (karın çevresi)

İlk trimesterde yapılan ultrason tahmini doğum tarihini genellikle ±14 gün doğrulukla belirler. İkinci trimester ölçümleri bireysel farklılıklara bağlı olarak doğruluğunu azaltabilir.

Bireysel Faktörler:

Doğum tarihi hesaplamasında bireysel durumlar etkilidir:

• Adet döngüsü düzenliliği
• Tüp bebek gibi yardımcı üreme yöntemleri
• Anne yaşı ve önceki doğum sayısı

Bunların yanı sıra fetal büyüme farklılıkları ve kullanılan cihazların kalitesi de ölçümleri etkileyebilir.

Tahmini doğum tarihi hesaplanırken tıbbi uygulamalarda genellikle son adet tarihi esas alınır. Ancak ultrason sonuçları daha doğru bilgi sağlıyorsa bu veriler öncelikli kabul edilir. İlk trimesterde yapılan ultrason ölçümleri özellikle son adet tarihini hatırlamayan kadınlar için oldukça güvenilir bir yöntem sunar. Doğum tarihinin doğru hesaplanması prenatal bakımın düzenlenmesi ve doğuma yönelik hazırlıklar açısından önemlidir.